Asperger Sendromu bir gelişimsel bozukluktur. Asperger sendromuna sahip olan genç insanların başka insanlar ile sosyal olarak bağ kurmakta zorlandıkları ve davranış ile düşünce düzenlerinin katı ve tekrar edici olduğu görülmektedir.
Asperger sendromuna sahip olan çocuklar ve ergenler genel olarak başkaları ile konuşurlar ve okulda da görece iyi bir başarı gösterirler. Ancak beden dili, espriler ve kara mizah gibi belirsiz iletişim şekillerini ve sosyal durumları anlamakta zorlanırlar. Ayrıca bir konu hakkında çok düşünüp konuşabilir, sadece az miktarda aktivite çeşitliliğine sahip olabilirler. Bu ilgi alanları takıntı haline gelebilir ve günlük hayatlarının düzenini bozabilir.
Erkek çocuklarında Asperger sendromu ihtimali kız çocuklarına göre üç dört kat daha fazladır. Çoğu vaka beş ila dokuz yaşları arasında teşhis edilir ve üç yaş gibi erken bir döneme kadar teşhis edilebilir durumdadır.
Asperger ile Otizm Farkı Nedir?
Resmiyette Asperger sendromunun adı değişmiştir ancak yine de pek çok insan bu ismi kullanmaya devam eder. Asperger sendromu belirtileri günümüzde Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) adı altında değerlendirilmektedir. Otizm benzer bozuklukların neredeyse hepsi artık otizm spektrum bozukluğu olarak tanımlanmaktadır. Fakat halk ve bazı uzmanlar arasında Asperger sendromu kullanımına devam edilse de bazıları ise zeka veya dil engeli olmayan otizm spektrum bozukluğu olarak adlandırmaktadır. Bu iki sendrom da temel olarak aynı bozukluğa işaret eder.
Asperger Sendromu Belirtileri ve Gelişim Özellikleri Nelerdir?
Asperger sendromuna sahip olan çocuklarda sosyal etkileşim zayıftır, takıntılar, garip konuşma düzenleri ve sınırlı yüz ifadeleri vardır. Bazı duyusal uyaranlara karşı sıradışı hassasiyetler gösterebilir, takıntılı rutinler geliştirebilirler.
Asperger sendromuna sahip çocuklar birbirlerinden farklı olsalar da, sıradışı sosyal yetenekleri ve takıntılı ilgi alanları onları diğerlerinden genelde ayıran ortak noktadır. Asperger sendromunda aşağıdaki belirtilerden bir veya daha fazlasını görebilirsiniz:
- Uygunsuz veya minimal sosyal etkileşim
- Genelde kendileri veya belli konular hakkında olan sohbetler
- Duyguları iyi anlayamamak veya diğerlerinden daha az yüz ifadesine sahip olmak
- Düz, yüksek tonlu, sessiz, sesli, robotik gibi sıradışı ses kullanımı
- Beden dili, el hareketleri, yüz ifadeleri gibi sözsüz iletişimleri kullanmamak veya anlayamamak
- Bir iki tane özel ve dar konu hakkında yoğun takıntılar
- Rutinlerde en ufak değişimlere karşı kızgınlık oluşması
- Tercih edilen bilgi ve gerçekleri kolayca ezberlemek
- Koordine olmayan, beceriksizce yapılan hareketler
- Duyguları yönetmekte zorlanma, sözlü veya davranışsal patlamalar, kendine zarar verebilecek davranışlar veya sinir krizleri
- Başka insanların duygularını ve bakış açılarını anlayamamak
- Işık, ses ve dokulara karşı aşırı hassasiyet
Asperger sendromuna sahip olan çocuklar genelde dil gelişimlerinde bir gecikme yaşamazlar. Gramer yetenekleri ve kelime hazneleri iyidir ancak dili sosyal bağlamda kullanma zorluğu yaşarlar.
Bilişsel gelişimlerinde görünür bir gecikme olmayabilir. Asperger sendromuna sahip olan çocuklarda dikkat eksikliği olabilir ancak genelde zekaları normal düzeydedir.
Asperger Sendromunun Sebebi Nedir?
Asperger sendromunun sebebi bilinmiyor. Genetik ve beyinsel anormalliklerin bir payı olabilir.
Asperger sendromunun kötü ebeveynlik veya çocuğun yetişme tarzının bir sonucu olmadığını biliyoruz. Asperger sendromu bir nörobiyolojik bozukluktur, yani sebepleri tam olarak bilinmese de çocuğun beyin gelişiminin bir parçasıdır.
Asperger Sendromu Tanısı Nasıl Konur?
Asperger sendromu artık kendi başına bir bozukluk olarak tanı almıyor ve otizm spektrum bozukluğunun bir parçası olarak değerlendiriliyor.
Eğer çocuğunuzun sosyal gelişiminden, sıradışı dil kullanımından veya garip davranışlarından endişe duyuyorsanız, öncelikle hastanelerin çocuk ve ergen psikiyatrisi bölümlerini ziyaret etmeniz gerekiyor. Çocuk psikiyatristinin gerçekleştirdiği değerlendirmenin ardından rapor çıkartılacaksa tıbbi değerlendirme için içinde çeşitli birimlerin bulunduğu bir heyet oluşturulmakta ve heyet raporu alınmaktadır.
Asperger Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
Her vaka farklı olduğundan tedavi planları da çocuğun ihtiyacına göre oluşturulmalıdır. Zaman geçtikçe değişim gerekirse planlar da ona göre değiştirilmelidir.
Asperger sendromunun eğitim planı genelde aşağıdaki şekildedir:
- Sosyal yetenek eğitimi
- Davranışsal destekler
- Bilisşel davranış terapisi
- Ebeveyn eğitimi
- Dil ve konuşma terapisi
- Mesleki terapiler
- Özel eğitim dersleri
- İlaçlar
Şu anda bu sendromun bir tedavisi bulunmuyor ancak belirtiler ile başa çıkmayı öğrenmek ve sosyal işaretlere dair bilgiler edinmek çocuğun karşılaştığı zorlukların büyük kısmını azaltır. Bu sırada ebeveynler de çocuklarını en iyi şekilde nasıl destekleyebileceklerini öğrenirler. Asperger sendromuna sahip olan bireyler toplumun değerli birer parçası olabilirler.